Twee voorbeelden:
Nierfunctiestoornissen komen regelmatig voor in een (oudere) patiënten populatie, maar nierfunctiestoornissen bij een man op jonge leeftijd (=vraagteken) in combinatie met angiokeratomen (=plusteken) kunnen een aanwijzing vormen voor de ziekte van Fabry. De ziekte van Fabry is de meest voorkomende lysosomale stapelingsziekte.
In Nederland waren er in 2011 naar schatting 830.000 mensen met diabetes. Het merendeel van deze mensen heeft diabetes mellitus type 2 (80-90%). Het ontwikkelen van diabetes mellitus op 30-jarige leeftijd bij een BMI van 22 kg/m2 is niet typisch voor type 2 diabetes (=vraagteken). Wanneer er ook sprake is van doofheid (=plusteken) moet gedacht worden aan maternally inherited diabetes and deafness (MIDD), een mitochondriële ziekte. Naar schatting 0.2-3% van alle mensen met diabetes heeft MIDD.
Andersom gesteld: wanneer een patiënt zich presenteert met vermoeidheidsklachten, zonder begeleidende vraag- en plustekens, dan is de a priori kans op een erfelijke stofwisselingsziekte erg laag en dus niet de moeite waard om aanvullende diagnostiek in te zetten. Zie ook het volgende artikel
Hoe is de diagnostiek naar deze aandoeningen georganiseerd?
Bij de diagnostiek van erfelijke stofwisselingsziekten spelen enzymdiagnostiek, (plasma) metabolieten, histologisch onderzoek en DNA-diagnostiek elk een belangrijke rol. Voor een aantal stofwisselingsziekten kan ook radiologisch onderzoek een belangrijke rol spelen. De verschillende vormen van diagnostiek vullen elkaar aan en veelal is één van de bovengenoemde methoden niet voldoende om een diagnose betrouwbaar te kunnen stellen danwel uitsluiten. Enzymactiviteit bij een vrouw met de ziekte van Fabry kan bijvoorbeeld normaal zijn, terwijl er wel degelijk sprake is van een pathogene mutatie (ziekte veroorzakend) in het GLA-gen. Andersom is van een verandering in het GLA-gen niet altijd bekend of die pathogeen is en kan enzymdiagnostiek en biochemisch onderzoek van belang zijn om aan te tonen dat het klinisch beeld wel of niet bij de ziekte past.
De laboratoriumdiagnostiek naar erfelijke stofwisselingsziekten wordt verricht in een aantal specialistische laboratoria, veelal verbonden aan de Academische ziekenhuizen.
Enzymdiagnostiek en onderzoek van metabolieten vindt veelal plaats in de laboratoria metabole ziekten, terwijl DNA-diagnostiek in het algemeen plaatsvindt in de Klinisch Genetische laboratoria (genoomdiagnostiek). De onderstaande tabel geeft een overzicht van de verschillende metabole en genetische laboratoria en hun contactgegevens. De aanvraagformulieren voor diagnostiek zijn te downloaden via de websites van de laboratoria (links naar de websites vindt u in onderstaande tabel).
Tabel
Naam lab | Contact |
---|---|
Academisch Medisch Centrum Laboratorium Genetische Metabole Ziekten |
Laboratorium Genetische Metabole Ziekten 020-5665393 gmz_metab@amc.nl gmz_enzym@amc.nl gmz_dna@amc.nl gmz_logistiek@amc.nl |
Academisch Medisch Centrum Klinische Genetica Laboratorium voor Genoom Diagnostiek |
Laboratorium voor Genoom Diagnostiek 020-5665110 Kg-dna@amsterdamumc.nl |
Maastricht UMC+ Klinische Genetica Laboratorium Klinische Genetica |
Maastricht UMC+, Klinische Genetica Laboratorium Klinische Genetica 043-3871345 Cmo.klin.genetica@mumc.nl |
VU medisch centrum Afdeling Klinische Genetica Laboratorium voor Genoomdiagnostiek |
Secretariaat laboratorium voor Genoomdiagnostiek 020-4440747/ 020-4448346 genoomdiagnostiek@vumc.nl |
Erasmus MC Afdeling Klinische Genetica Sectie Genetische Metabole ziekten -Laboratorium basisdiagnostiek -Laboratorium enzymdiagnostiek -Laboratorium DNA-diagnostiek |
Laboratorium Klinische Genetica 010-7043197 (Klinische genetica) / 010-7044609 (Metabool/basisdiagnostiek) loket.klinischegenetica@erasmusmc.nl |
Erasmus MC Laboratorium voor Porfyrie diagnostiek (Nederlands) Porfyrie centrum Rotterdam |
Afdeling Inwendige Geneeskunde 010-7035415 stofwisselingsziekten@erasmusmc.nl lab.porfyrie.centrum@erasmusmc.nl |
Radboudumc Laboratoriumgeneeskunde Translationeel Metabool Laboratorium |
Translationeel Metabool Laboratorium 024-3614567 Secretariaat-TML.labgk@radboudumc.nl |
Radboudumc Afdeling Genetica Laboratorium Genoomdiagnostiek |
Laboratorium Genoomdiagnostiek 024-3613799 gen@radboudumc.nl |
UMCG Laboratoriumgeneeskunde Laboratorium Metabole Ziekten |
Laboratorium Metabole Ziekten 050-3613253/050-3613295 lmzg@umcg.nl |
UMCG Afdeling Genetica Laboratorium Genoomdiagnostiek |
Genoomdiagnostiek 050-3617233 genoomdiagnostiek@umcg.nl |
UZ Leuven Centrum metabole ziekten |
Centrum metabole ziekten 0032-(0)16-344649 |
UZ Leuven Laboratoria Centrum menselijke erfelijkheid |
Centrum menselijke erfelijkheid Laboratoriumgeneeskunde 0032-(0)16-345903 CME.ontvangenstalen@uzleuven.be |